2007-09-29

9月日記-2

[9/11]
Chái-khí Amôu hām 豆花 sńg kui 半 pou久, góa mā hōu in 吵 kui 半 pou. In 2 隻 koh sio 連續 nng3 入去鐵桌 á ê thoah-á 底, án-chóaⁿ 擋 lóng 無效.
Eng 暗 beh 睏 ê 時, kā 豆花 ê 球收--起-來, 結果連 Amôu mā teh 替 i chhōe.


Khah 早 Mimi iáu tī--leh ê 時, mā chiok ài nng3 chit-ê thoah-á. Chín Amôu 發現 chia mā ē nng3--chit, tak8 ē-pou to nng3 入去睏.


看 Amôu nng3, 豆花 mā 有樣看樣.



[9/12]
豆花 cha-hng koh 有 1 齒落--去-a, 今 á ē-pou tī 塗腳 hōu góa khioh--tioh8, 是頂 kôan 尖--ê hit 齒.


Koh 1 tah oan-na 是 Amou e“地盤”──冷氣孔.


醫生講貓 á teh 換齒 ê 時 ē 食 khah bē loeh, m7-koh 豆花照常食 kah“ the 肚”!

[9/13]
Jú 大隻, 睏 ê 時間 jú 長--a.


看! Koh teh 睏--a!



[9/14]
Ē-pou khioh-tioh8 第 3 支嘴齒.

[9/18]
Amôu kap 豆花 ê 感情好 kah án-chóaⁿ? Teh 食豆 á (飼料) ê 時, 豆花若 kā 搶, Amôu tō niū--i; teh sńg chhit-thô-mih8-á ê 時, 豆花若 koh 搶, Amôu 猶原 niū hōu i, ka-tī tī 邊--á 看. Bē siū 氣, bē pìⁿ 面. 豆花 tō 是 án-ne chiah ē jú 食 jú 肥!
Ah 若睏, tioh8-ài 睏 tàu-tīn, beh 睏 chìn 前( iah 是睏到一半, 睏醒) koh tioh8 kā 對方 chīⁿ-chīⁿ--leh chiah甘願.





[9/19]
今 á 日 khioh-tioh8 第 4 支嘴齒!



[9/20]
豆花注第 2 pái ê「5合1」, Amôu「穿心腹膜炎疫苗」.
Amôu 3.45 kg, 豆花 3.05 kg.


Aih-ioh~ Hip-tioh8 Amôu teh 放屎!

[9/21]


Amôumôu, lí nah bòai hōu góa phō?

[9/23]
豆花5月日大.

[9/25]


Sè-jī--ouh, m7-thang koh 睏 kah siak--落-來-a.

[9/28]


聽 tioh8 滾水聲, nah ē 是 bih tī chia?


豆花 siōng ài 曝日頭!
有 1 工 ē-pou, góa chhōa in 2 隻去露台曝日頭. 免 góa àn-nāi, 豆花早 tō phak tī 草 á 頂 teh tuh-ku--a. M7-koh Amôu soah 緊跳落去塗腳, góa koh kā phō--起-lih, i sûi 緊 beh soan, hōu góa chhih8 tī hia, 無 2~3 分鐘, i ê 身軀 tō sio-hut-hut--a, chit-chūn góa chiah 想--tioh8,“黑色會吸熱”, i 是烏貓 mah, 莫怪 hiah-ni bòai 曝日頭.

2007-09-22

POJ─子音P+母音練習

a, aⁿ, am, an, ang, ap, at, ak, ah
i, iⁿ, im, in, ip, it, ih
u, un, ut, uh
e, eⁿ, eng, ek, eh
o', oⁿ, om, ong, op, ok, o'h
o, oh
ai, aiⁿ, aih
au, auⁿ, auh
ia, iaⁿ, iam, ian, iang, iap, iat, iak, iah
iu, iuⁿ, iuh
io/io', ioⁿ, iong, iok, ioh/io'h
ui, uiⁿ, uih
oa, oaⁿ, oan, oat, oah
oe, oeh
iau, iauⁿ
oai, oaiⁿ

子音P+母音
pa/巴, paⁿ/喇叭聲, pan/班, pang/幇, pat/八, pak/北, pah/百
pi/比, piⁿ/邊, pin/賓, pit/筆, pih/鱉
pu/匏, pun/分, put/不, puh/發*
pe/父, peⁿ/崩, peng/冰, pek/迫, peh/白
po'/補, pong/磅, pok/駁
po/保, poh/薄
pai/拜, paiⁿ*
pau/包, pauh*
piaⁿ/餅, pian/編, piang/乓*, piat/別*, piak/爆*, piah/壁
piu*
pio/pio'/表, piong*
pui/肥, puih*
poa*, poaⁿ/搬, poan/畔, poat/拔*, poah/撥*
poe/杯, poeh/八*
piau/標
png/飯

PS:
puh/發: puh-íⁿ/發芽
paiⁿ: páiⁿ-thāiⁿ/鬧彆扭.
pauh: 廈門音新字典: (1)同發(hoat), pauh-khí, pauh chhut-lâi, hoat-pauh, pauh-íⁿ, pauh-gê. (2) pauh8=bauh8, chiū-sī chiong pau-hâm ê kè-chîⁿ lâi pak8 ê ì-sù.
piang/乓: ngē-piàng-piàng/硬梆梆
piat/別: tek8-piat8/特別 (pat8-lâng/別人)
piak/爆: piak-khang/敗露
piu: 廈門音新字典: (1) iat8 ê ì-sù; hong teh chhe ê khóan-sit. (2) iá-siù, khah sòe-chiah hó'; hó͘ pan-tiám; jī-sìⁿ. (3) chúi lâu ê kóan-sit, chúi ê miâ. (4) thâu-mng5 tng5 sit8-pe, mng5 iāⁿ ê khóan-sit.
piong: 廈門音新字典: chiū-sī kò'-chiah8, tham-chiah8 ê ì-sù.
puih: 廈門音新字典: puih8: 同拔(poat8), puih8-oê, ôe-puih8, puih8-hoe, puih8 tek-than, puih8-to, puih8-kiàm.
poa: 廈門音新字典: pòa: (1)同pò, pòa-hiat-kak8; pòa-ki; pòa chhek-thâu; pòa-bí. (2)同貝(pòe), tōa-pòa-pò', chiū-sī pún-tē ê mî-pò'.
poat/拔: hái-poat8/海拔; ná-poat8-á/niá-poat8-á/番石榴
poah/撥: poah-kang/撥空; poah8-tó/跌倒
poeh/八: 北部腔(南部腔peh/八); poeh8-kiàm/拔劍

2007-09-12

9月日記-1

[9/1]
Amôu 6月日大.

[9/2]
1工1暝無 tī leh, ē-pou chit8到樓腳, tō 聽 tioh8樓頂 Amôu ê 叫聲--a. (是 án-chóaⁿ 無聽 tioh8豆花 ê 聲? 因為豆花普通時 á tō 罕 leh teh 叫, kan-taⁿ hōu Amôu 咬 kha-chhng ê 時 ē 叫^^) Chit8開門, 2隻 tō 隨 óa 來 sai-nai, koh kā góan 唸講 nah ē koh 走 kah 無 khòaiⁿ 人.
尾暗 á 5~6點, Amôu chhím 食飽, soah tī 便所 kā 飼料吐吐--出-來, m7知是 beh 吐毛 iah 是 án-chóaⁿ?
Eng 暗 tī 豆花身軀頂看 liah8 1隻蝨母.

[9/3]
透早 Amôu chhím 食飽無 jōa 久, tō koh tī 房間門吐--a.

[9/5]
今 á 日有買 ham-á, 結果2隻 phīⁿ-tioh8味, soah 跳起來灶台頂, siān 趕 to 趕 bē 走.
Lōu 尾, 暗頭 á 看 tioh8豆花 phak tī 微波爐頂 kôan 睏. 到 eng 暗, 換 Amôu m7知 án-chóann 跳--ê, khàng 起 lih thang-suh siōng 頂 kôan 層.

[9/7]
豆花 kā 大粒球內底 ê 細粒球 lā--出-來-a, koh sńg kah chiok 歡喜--e. M7-koh Amôu kan-taⁿ tī 邊--á 看, koh 看 kah chiok sim-sek--ê, 無 kap i sńg, mā bē kā 搶. Chit-má góan beh 睏, lóng tioh8先 kā 球 chhàng--起-來, 若無豆花 tō ē sńg kah m7知 thang soah.





[9/8]
豆花已經 phah-ka-chhiùⁿ 1~2禮拜久--a, 本底想講無發燒流 phīⁿ hiah-ê 症頭, 看 ē ka-tī 好 bē, 結果 chit-kúi 工, 1工內 phah-ka-chhiùⁿ jú 來 jú chiap, cha-hng 暗 soah chhiùⁿ 出1 kô phīⁿ (koh tiâu tī góa ê au-á 頂><). Eng 暗 chhōa 去看醫生, 醫生檢查了無發現有 kôaⁿ--tioh8 ê 症頭, i 講 hōan-sè 是對空氣過敏(花粉, 粉塵, 香料...), m7-koh 豆花 cha-hng 暗 hah-chhiùⁿ ê phīⁿ 是 ko--ê, 所以 iáu 是有開藥 á. Góan mā 順續請教豆花嘴臭 ê 問題, i 講豆花 ê 嘴齒無問題, 有倒 hōu góan 1 罐漱口水. Góan mā 買罐頭 beh chham 藥粉 hōu 豆花食. Tńg 來 kā 罐頭 chham tī in 食 chhun ê 飼料內, 2隻 kan-taⁿ phīⁿ-tioh8味 tō siáu--去-a, lóng 食 chiok hiông--ê.

[9/9]
Chái-khí kā cha-hng 暗 in 食 chhun--ê koh ke lām 1罐--落-去, Amôu 食 chit8-sut-á tō bòai 食--a, 結果2碗 lóng 豆花食食--去. 尾暗 á koh 開1罐 hōu in, 2隻 lóng 食了了. 豆花 chit-má 食 kah 肥 chut-chut, 變 the 肚貓--a. (cha-hng tī 病院 chhìn 是2.65公斤, hōan-sè kap Amôu pêⁿ 重--a.) Eng 暗 hōu Amôu 食飼料, 豆花 chit8 óa--過, Amôu tō 讓 i, chìn 前 mā bat án-ne, 有影是做大兄--ê, lóng ē 讓小弟 neh! M7-koh 豆花 ah, lí 食 siu 肥--去-a-lah!









[9/10]
Eng 暗 tī 塗腳 khioh-tioh8 1 ê ná 嘴齒 ê mih8-kiāⁿ, 檢查豆花 ê 嘴, mā 看 tioh8有1齒 teh 流血, 檢查 Amôu 無看 tioh8有 siáⁿ 問題. Thèng-hāu H tńg--來, 緊 chhōa 豆花去病院, 醫生講是 beh 換齒--lah (m7-koh i 是講貓 á 6~7月日大 ê 時 ē 開始換齒, ah 豆花 chín chiah 4月日外 niâ), 叫 góan 免緊張.
Ah 若 góa khioh--tioh8 chit 齒是豆花 iah Amôu ê, che tō m7知--a, 橫直 tō 是 kā 留落來做記念!

2007-09-10

豆花牌增肥飼料


增肥前: 7/23, 瘦pi-pa, long骨頭


增肥11天後: 8/3, 有腹肚--a


增肥34天後: 8/26, 有1 khian肚--a


增肥後: 9/7, 肉chut-chut兼the肚e豆花

你的愛貓還在為“瘦”所苦嗎?
請認明“小丑臉”標記──豆花牌增肥飼料!
短短10天,即有神奇功效!

2007-09-03

TGBTS第96期

[本期目錄]
不三不四e廢話公投/ A-goan
台灣kam是1 e國家? / Phek-ian
被統治e智慧/ Sakoas
NGO e體驗/ Gisel
老農阿爸的年薪/ Giok-hong
阿公、土地和油炸香蕉──我的童年/ Bun-nga
設立母語學校/ Lucie
http://taioanchouhap.myweb.hinet.net/0_TGB.htm

民進黨koh beh bu公投--a, li an-choaN看?「不三不四e廢話公投」ka li講是an-choaN chit-e公投穩輸無贏. Koh khah前題e問題kiam-chhai是「台灣kam是1 e國家」?
台灣hou外來政權統治400冬, 台灣人ui chia得tioh siaN-mih款智慧? Ui khang-khoe場e經驗, 來看「被統治e智慧」.
台灣NGO ju做ju chhia-iaN,「NGO e體驗」hou lan看tioh台灣e NGO有siaN問題.
Choh-sit人1冬e-tang than joa che?「老農阿爸的年薪」算hou li看.
Lan ma thang ui「阿公、土地和油炸香蕉──我的童年」看tioh choh-sit人e酸甘苦chiaN.
「設立母語學校」作者ui ka-ti e經驗, 分拆設立母語學校e必要性.

民進黨又要推公投了,你怎麼看?「不三不四e廢話公投」告訴你為何這場公投穩輸無贏。更大的前題或許是「台灣kam是1 e國家」?
台灣被外來政權統治400年,台灣人從中得到什麼智慧?從工作經驗來看「被統治的智慧」。
台灣NGO愈來愈蓬勃,「NGO e體驗」讓我們看到台灣的NGO存在著什麼問題。
做穡人一年的收入有多少?「老農阿爸的年薪」算給你看。
我們也可從「阿公、土地和油炸香蕉──我的童年」看到做穡人的酸甜苦辣。
「設立母語學校」作者以自身經驗,說明設立母語學校的必要性。

2007-09-01

POJ─母音、子音

寫tī頭前
白話字(Peh-oe-ji, POJ),又稱教會羅馬字、台灣羅馬字、台語羅馬字。利用17個英文字母,加上聲調,可拼寫Hō-ló、Hak及各族原住民語言(Hak-fa及各族原住民語再增加數個字母)。
在楊允言先生整理的白話字台語文網站,收集相當豐富的白話字相關網站,大家可以從http://203.64.42.21/taigu.asp這裡進去觀看符合自己需求的網站。
以下僅以個人的學習經驗出發,簡易介紹台語羅馬字。
電腦無法顯示的第8調, o', m第7調,則以數字符(如tioh8, theh8, chit8), ou(如Amôu, hōu)或o', m7表示。


註1:電腦無法處理時,o' 可寫成 ou 或 oo, (鼻音)可寫成 N 或 nn
註2:oa、oe的介音是 o,不是 u,所以不寫 ua、ue
註3:ian/煙、iat/搧、eng/英、ek/益,介音分別是 i 與 e,所以不寫 en、et、ing、ik
註4:oⁿong/王、ok/惡,因為 o 無此狀況(鼻音或後面接 ng 與 k),所以小黑點可以省略,不再寫成 o'ⁿ、o'ng、o'k (不過也有人oⁿ o'ⁿ都寫)
註5:鼻音尾與入聲尾有發音位置的對照關係,就像是長音─短音:[嘴唇] am/暗─ap/壓;[舌尖] an/安─at/折;[舌根] ang/紅─ak/澆;[喉嚨] a/阿─ah/啊。-h可想像成休止符的概念



例:pa/飽、phi/皮、bu/母、me/妹、tou/肚、tho/討、chai/知、chhau/草、jia/惹、sio/燒、liu/溜、niau/貓、kui/歸、khoah/闊、goeh/月、nga/雅、hoai/橫

練習口訣:[橘色字體為子音]
a bu che chhia e gong 阿母坐車會暈
hou i jiok koe khe 乎伊追過溪
lang m na ng to 人不只靠刀
ou peh phiat si toa thau ui 烏白撇是大頭偉

練習:(因此部落格無法顯示o右上小黑點, 所以暫時用 o' 表示)
pi-phi/卑鄙
toa-thoaⁿ(thoaN, thoann)/大攤
ko-kho/高考
chi-chhi/支持
m-bian/不免(不用)
se-ji/細膩(小心)
hoan-hu/吩咐
niau-mi/貓咪
nng-lang/兩人
go'(gou, goo)-goeh/五月
khoaⁿ-gu/看牛
ngia-lau-jiat/迎熱鬧
tek-piat/特別(不是 tik-pet)
eng-hiong/英雄(不是 ing-hiong或 in-hiong)
ap-pek/壓迫
at-tng/折斷
ak-hoe/澆花
ah-a/鴨仔
tioh-kip/著急
hoat-lut/法律
khak-teng/確定
chhiong-thut/衝突
lan-lang chap-go'(gou, goo)-am/農曆15夜晚
A-m om-bin ng tho'(thou, thoo)-kha/伯母摀臉朝地下
a-ko/阿哥
a-ko'(kou, koo) /阿姑
o'(ou, oo)-a/芋仔
o-a/蚵仔
gin-a/囡仔(小孩)
in-a/印仔(印章)
gin-a tng in-a/小孩蓋印章
goa/gun/我
goan/gun/我們(不包括對方)
lan/我們(包括對方)
li/你
lin/你們
i/他
in/他們
gin-a kap goa ti goa-khau teh khoaⁿ gu/囡仔和我在外口看牛
(不是 in-a kap oa ti oa-khau teh khoaN gu)
iat-hong khoaⁿ ian-hoe/搧風看煙火(不是 et-hong khoaN en-hoe)
lek-su ai chheng-sng/歷史要清算(不是 lik-su ai chhing-sng)